De Verenigde Staten heeft regelmatig te maken met cyberaanvallen. Soms lukt het hackers om kwaadaardige codes te installeren in overheidsprogramma’s. De cybercriminelen komen uit de hele wereld, waaronder Rusland en China. Russische spionnen zijn er altijd al geweest. In de Koude Oorlog vergaarden ze geheime informatie via het zogeheten ‘Illegals’ programma.
Het Illegals programma
Het scenario lijkt rechtstreeks afkomstig uit een James Bond film, maar is toch echt realiteit: Russische spionnen die in de Westerse wereld actief zijn om informatie te vergaren. Geweld en soms zelf moord worden daarbij niet geschuwd. Tijdens de Koude Oorlog maakten Sovjet spionnen deel uit van het zogeheten ‘Illegals’ programma. Dit hield in dat ze werkten als undercover agent in Westerse landen, zoals Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Canada. Men deed zich voor als een inwoner van het land met een doodgewone baan en soms zelfs een gezin. Ondertussen spioneerden ze voor het moederland. Ook na de Koude Oorlog bleven Russische spionnen actief. Wie weet voert jouw buurman of buurvrouw in het diepste geheim wel snode plannen uit…
Uitgebreide training
Het Illegals programma stamt uit de Koude Oorlog. Destijds stuurde de Sovjet-Unie tientallen undercover agenten naar het Westen om te spioneren. Natuurlijk gebeurde dit pas na een uitgebreide training waarbij men werd geïnformeerd over de Westerse cultuur en accentloos Engels leerde spreken. Daarnaast kreeg men les in zelfverdediging en tactieken om niet door de mand te vallen.
Illegals: het werven van Russische spionnen
Hoe het werven van Russische spionnen precies in zijn werk ging is nog steeds een groot geheim. Het is aannemelijk dat er een aantal scholen waren die talenten opleidden. Alleen de allerbeste geheim agenten werden op missie gestuurd naar het buitenland. De spionage activiteiten brachten een groot risico met zich mee, aangezien een ontmanteling enorm schadelijk was voor de reputatie van de Sovjet-Unie.
Van Canada naar de VS of Engeland
Omdat de Sovjet agenten eigenlijk illegale immigranten waren kregen ze later de naam ‘illegals’. Verreweg het grootste deel van de spionnen verbleef eerst in Canada, zodat ze in alle rust konden wennen aan het leven in het Westen. Vervolgens vertrok men naar de landen die daadwerkelijk interessant waren voor de Sovjet-Unie, zoals de Verenigde Staten en Groot-Brittannië.
Leven in het Westen
De Russische buitenlandse inlichtingendienst, bekend onder de Russische afkorting SVR, begeleidde de spionnen bij hun komst in de Verenigde Staten of Groot-Brittannië. Na aankomst legde men contacten met personen uit het bedrijfsleven, de overheid of de academische wereld om informatie te vergaren. Dit alles met het doel om de Sovjet-Unie een voorsprong te geven op de Verenigde Staten tijdens de Koude Oorlog.
Geheime codes
Op het moment de inlichtingendienst een opdracht gaf, moesten de geheim agenten dit uitvoeren. Ze ontvingen de mededelingen niet rechtstreeks, maar via ‘agenten’. Dit waren mensen die voor geld informatie deelden. Communicatie vond in het diepste geheim plaats via kortgolfsignalen. Hoewel iedereen dergelijke signalen kon oppikken, was het lang niet altijd mogelijk om de boodschappen te onderscheppen. Alle mededelingen vanuit de Sovjet-Unie waren namelijk gecodeerd. Alleen de spion zelf was in het bezit van de sleutel om de informatie te ontcijferen.
Operation Ghost Stories
De CIA en de FBI waren natuurlijk niet op hun achterhoofd gevallen. Agenten kregen al snel door dat er iets niet in de haak was. Zodoende voerde men jarenlang onderzoek uit naar ‘illegals’ die verbleven in de Verenigde Staten. ‘Operation Ghost Stories’ kwam pas tot een einde in juni 2010, toen er tien personen in de VS en een persoon in Cyprus werden gearresteerd. De undercover agenten werden ervan beticht ‘zeer geheime’ activiteiten in de VS te hebben ondernomen ten gunste van de Sovjet-Unie.
Het verhaal van Anna Chapman
Misschien heb je wel eens de populaire tv-serie The Americans gezien. Het verhaal gaat over een jong koppel, Philip en Elizabeth Jennings, die zich voordoet als een Amerikaans getrouwd stel. Ze hebben zelfs twee kinderen en een buurman die, hoe toevallig, werkt bij de FBI. Dat het verhaal realistischer is dan het lijkt, blijkt wel uit de gebeurtenissen rondom Anna Chapman in 2001. Deze roodharige Russische schone trouwde begin deze eeuw met een Brit, zodat ze in het bezit zou komen van een Brits paspoort. Na vier jaar scheidde het koppel. Chapman vertrok naar New York om te werken als vastgoedondernemer.
Betrapt
Anna leek een brave burger, maar schijn bedriegt. In werkelijkheid werkte de in 1982 als Anna Koesjtsjenko geboren onderneemster als Russische spion. In juni 2011 werd ze samen met elf andere spionnen gearresteerd in de Verenigde Staten. Anna bekende een spion te zijn en werd vrij snel op het vliegtuig richting Moskou gezet. Daar ontpopte de voormalige spionne zich tot een ware ster. Ze heeft in tientallen kranten en tijdschriften gestaan en poseerde zelfs halfnaakt in het mannenblad FHM. In oktober van het jaar kregen Chapman en de andere spionnen zelfs een onderscheiding van de Russische president Medvedev. Van spionne tot Russische superster: soms pakt een carrière switch blijkbaar goed uit!
Bronnen
- Dan Sabbagh. The Guardian, 16 juni 2022. ‘Russia’s ‘illegals’: the deep-cover spies who can be both clumsy and dangerous’
- Matt Fragus. Coffee or Die, 24 maart 2022. ‘Operation Ghost Stories: How Anna Chapman and the Russian Illegals almost stole state secrets’.
Lees meer
Bereikte Alexander de Grote Amerika?
De talen van de Amerikaanse Indianen en de bewoners van de eilanden van Polynesië hebben een opvallend kenmerk: ze bevatten Griekse woorden. De eerste Europeanen die voet aan wal zetten in het huidige Maryland en Delaware ontdekten een rivier die door de Indianen de ‘Potomac’ werd genoemd. Dit Indiaanse woord lijkt opvallend veel op het Griekse woord ‘potomos’, dat rivier betekent. Een mogelijke verklaring is dat de Griekse veldheer Alexander de Grote met zijn vloot Amerika ontdekte.
Hoe een vervloekte kimono bijna heel Tokio in de as legde
Er was eens een schitterende rode kimono met een geborduurde kraan en witte, roze en paarse bloemen. Drie jonge Japanse meisjes konden hun geluk niet op toen ze het cadeau kregen. Maar voordat ze het met trots konden dragen overleden ze. Hun dood was volgens een priester te wijten aan de vervloekte kimono en hij besloot het kledingstuk te verbranden. Toen brak de hel pas echt los…
Het ‘duivelse’ vliegveld van Denver
Van hagedismensen tot aliens en geheime genootschappen: op deze mysterieuze plek voelen mythische figuren zich blijkbaar helemaal thuis. We hebben het niet over een nieuw Stephen King-verhaal, maar over een echte locatie waar jaarlijks 69 miljoen argeloze passagiers hun vliegreis beginnen. Welkom op Denver Airport: een bron van mythes en legendes!
Gingen de oude Romeinen op avontuur in Arizona?
Charles Manier deed tijdens een tussenstop in Arizona een bijzondere ontdekking: een reeks loden voorwerpen die mogelijk afkomstig waren uit de Oudheid. Het ging om in totaal 31 voorwerpen die de geschiedenis zijn ingegaan als de ‘Tucson Artifacts’
Archeologen onthullen lang vergeten koninkrijk
Archeologen hebben een belangrijke ontdekking gedaan in het zuidwesten van China. Ze onthulden een lang vergeten koninkrijk dat ooit grote delen van Zuidoost-Azië veroverde: Nanzhao. Chinese archeologen ontdekten de ruïnes van de koninklijke hoofdstad en vonden een van de grootste Middeleeuwse boeddhistische kloosters ter wereld.
De mysterieuze onderwatergrotten van de Maya’s
De Maya beschaving heeft ons altijd al gefascineerd. Generaties ontdekkingsreizigers trotseerden de gevaarlijke jungles van Midden-Amerika in een zoektocht naar begraven steden, indrukwekkende pyramides en antwoorden op astronomische, wiskundige en spirituele vragen. De kennis waarover deze oude cultuur beschikte is indrukwekkend. De Maya’s bouwden zelfs enorme grottenstelsels onder water. De grootste werd ontdekt in 2018.