De regering Biden besloot enige tijd geleden dat er een afbeelding van abolitioniste Harriet Tubman op het briefje van twintig dollar komt te staan. Ze vervangt president Andrew Jackson, die zelf een slavenhouder was. Tubman schreef geschiedenis vanwege haar ontsnapping als slavin en haar onverzettelijke werk voor de Underground Railroad en vrouwenrechten. En net als het levensverhaal van Tubman zelf is verhaal van de Underground Railroad een mix van mythe en realiteit.
De mythes van de Underground Railroad
In de afgelopen twee eeuwen zijn de geheime activiteiten van de Underground Railroad folklore geworden, wat blijkt uit verhalen over geheime codes, slavenliederen en bijnamen. De bekendste bijnaam is waarschijnlijk “Land of Canaan”, een verwijzing naar het Noorden waar de Afro-Amerikaanse slaven vrij waren. Maar het feit dat geschiedenis en mythe zo met elkaar verbonden zijn, maakt het ook moeilijk om ze van elkaar te onderscheiden.
Waar komt de term ‘Underground Railroad’ vandaan?
In de geschiedschrijving zijn duizenden boeken geschreven over de Underground Railroad. Toch blijft de vraag welk verhaal over de beroemde ontsnappingsroute echt is en welk verhaal een legende. Neem bijvoorbeeld de oorsprong van de term “Underground Railroad”. Eigenlijk was het niet echt een “spoorlijn” onder de grond. Toch noemden de Amerikanen het een “spoorlijn” omdat het toen een nieuwe uitvinding was. Weldra zou de komst van de spoorweg symbool staan voor de Amerikaanse efficiëntie, bekwaamheid en heldhaftigheid.
Mysterie rondom naam
Het is een raadsel wanneer de Underground Railroad voor het eerst een naam kreeg. Een van de verhalen is dat de ontsnappingsroute in 1844 voor het eerst een naam kreeg. De abolitionistische krant de Chicago Western Citizen publiceerde een advertentie over de zogenaamde “Liberty Line” die gratis reizen naar Canada aanbood voor hen “die hun gezondheid en omstandigheden wensen te verbeteren”. In werkelijkheid was het echter een geheim netwerk dat voortvluchtige slaven hielp ontsnappen naar Canada.
De geheime routes van de Underground Railroad
Het gangbare verhaal van de Underground Railroad is dat het gaat om de geheime activiteiten die werden ondernomen door een netwerk van personen die de gevluchte slaven hielpen. De meeste activiteiten vonden vermomd en in het donker plaats en de betrokkenen gebruikten codewoorden om het geheime netwerk te beschrijven. Tot de codes behoorden “reddingshuizen” of “stations” voor de plaatsen waar de slaven onderdak, bescherming en voedsel konden vinden. Degenen die hulp boden aan de slaven werden “stationsmeesters” genoemd. De geheime routes liepen door veertien noordelijke staten naar Canada, buiten het bereik van de slavenjagers.
Vlucht naar het Noorden
Volgens historica Barbara Brooks Simons in haar boek The Escape to Freedom gaat het verhaal van de Underground Railroad echter niet alleen over de vlucht naar het Noorden. Verrassend genoeg waren er juist veel schuilplaatsen te vinden in geconfedereerde staten als Atlanta en Charleston. De gevluchte slaven namen het risico omdat ze in deze staten gemakkelijk konden opgaan in de grote Afro-Amerikaanse bevolking die er woonde. Vaak kregen ze hulp van vrije zwarten om in vrijheid een nieuw leven te beginnen.
Kozen de slaven hun routes wel of niet willekeurig?
Een andere mythe over routes en schuilplaatsen van de Underground is dat de slaven deze willekeurig kozen. Dit is niet waar, volgens historicus Fergus M. Borderwich in zijn boek Bound for Canaan. Alle vluchtroutes waren een samenhangend netwerk dat gebruikt werd door slaven die precies wisten waar ze zich veilig konden verstoppen als ze ontsnapten. De voortvluchtigen baseerden hun kennis op verslagen van paden en mogelijke schuilplaatsen. Wanneer zij ontsnapten wachtten de slaven niet eenvoudigweg op iemand die hen kon helpen. Meestal overleefden zij op eigen kracht en vooral in de late herfst konden de vluchtelingen zich voeden met het voedsel dat zij tijdens de reis hadden verzameld. Abolitionist William Wells Brown was een van de vele voortvluchtigen die voor zichzelf zorgde. Wells Brown schreef een verslag van zijn ontsnapping door Ohio in 1834:
On the first night after my food was gone, I went to a barn on the road side, and there found some ears of corn. I took ten or twelve of them, and kept on my journey. During the next day, while in the woods I roasted my coarn and feasted upon it
“Fysiek sterk en vindingrijk”
De conducteur van de Underground Railroad, John P. Parker, ook een voormalige slaaf, prees de gevluchte slaven om hun vermogen om voor zichzelf te zorgen en beschreef hen als “Usually strong physically, as well as people of character, and were resourceful when confronted with trouble, otherwise they would never have escaped”, vrij vertaald: “Gewoonlijk fysiek sterk, mensen met karakter en vindingrijk wanneer ze met problemen werden geconfronteerd. Anders zouden ze nooit zijn ontsnapt”.
Wel of geen geheime organisatie?
In maart 1936 schreef de krant Cincinnatti Enquirer over de Underground Railroad als “de meest succesvolle geheime organisatie die ooit in dit land heeft bestaan”. Echter, in het artikel “The Underground Railroad: Legend or reality” trekt historicus Larry Gara de populaire legende in twijfel dat de Underground werkelijk een groot geheim was voor de natie. Volgens Fergus M. Borderwich was het netwerk inderdaad een geheim in de Zuidelijke staten vanwege zijn illegale status. Toch berichtten noordelijke abolitionistische kranten zoals The Voice of the Fugitive vaak in detail over de activiteiten van de Underground Railroad en vermeldden zelfs de namen van mensen die de vluchtelingen hielpen. Een interessant voorbeeld hiervan is een brief van Underground Railroad conducteur Amos G. Berman die op 18 mei 1851 in de Voice of the Fugitive werd gepubliceerd. In zijn brief gaat hij openlijk in op zijn Underground Railroad activiteiten:
On the sixth instant (January 1851), we had the pleasure of receiving and sending on her way an interesting passenger from the land of chains and whips by the Underground Railroad notwithstanding it was said by one of the orators in the Union Meeting that “we have made some underground railroads and permitted it to be done it is our duty to prevent their establishment.” But who will blot out the North star?
De geheime codes van de Underground Railroad
Het is niet verwonderlijk dat de meeste activiteiten in het diepste geheim en in het donker plaatsvonden en dat de betrokkenen codewoorden gebruikten om het geheime netwerk te beschrijven. Tot de codes behoorden “reddingshuizen” of “stations” voor de plaatsen waar de slaven onderdak, bescherming en voedsel konden vinden. Degenen die de slaven hulp boden, werden “geleiders” of “stationsmeesters” genoemd. Volgens de volkslegende werden de codewoorden ook gebruikt om de gevluchte slaven te helpen hun weg naar het Noorden te vinden. De vluchtelingen gebruikten vaak de Poolster, die zij de bijnaam “De Grote Beer” gaven omdat de groep sterren eruit zag als een grote beker met een heel lang handvat. Een van de bekendste liedjes over de Underground Railroad heet “Follow the Drinking Gourd”:
When the sun goes back
And the first quail calls
Follow the drinking gourd
The old man is waiting for to carry you to freedom
Follow the drinking gourd
The riverbed makes a mighty fine road
Dead trees to show you the way
And it’s left foot, peg foot travelling on
Follow the drinking gourd
The river ends between two hills
Follow the drinking gourd
There’s another river on the other side
Follow the drinking gourd
Maar… is het wel een authentiek nummer?
Volgens professor Prince Brown, directeur van het Instituut voor Vrijheidsstudies in Noord Kentucky, is de “Drinking Gourd” niet authentiek. De tekst en het refrein werden geschreven door Lee Hays en voor het eerst gepubliceerd in 1947, bijna 80 jaar na het einde van de Burgeroorlog. Dus hoewel het een grote mythe is, kunnen de gevluchte slaven het nooit gezongen hebben tijdens hun ontsnapping.
Bronnen
- Blight, D.W. Passages to Freedom: The Underground Railroad in history and memory. Washington D.C: Smithsonian Books, 2004
- Blockson, C.I. Escape from Slavery: The Underground Railroad. Washington D.C: National Geographic Society, 1984.
- Bordwich, F.M. Bound for Canaan: The Underground Railroad and the war for the soul of America. New York: Amistad, 2005.
- Buckmaster, Henrietta. The Underground Railroad. The North American Review, Vol. 246, No.1, 1938. 142-149.
- Gara, Larry. The Underground Railroad: Legend or Reality? American Philosophical Society, Vol. 105, no.3, 27 juni 1961. 334-339.
- Siebert, Wilbur H. ‘Light on the Underground Railroad’. The American Historical Review, Vol. 1, No, 3, april 1896. 455-463.
- Underground Railroad Digital Classroom: Digital Bookshelf: Letters and Diaries.
- The Library of Congress Abolition movement material.
- The Frederick Douglass Papers at the Library of Congress.
- Harriet Tubman Online Resources.
- Map of Routes: Aboard the Underground Railroad.
- Underground Railroad Letter – Rare and Manuscript Collections.
