Stierf farao Toetanchamon door dit imposante beest?

De dood van Toetanchamon is een van de grootste mysteries uit de geschiedenis. Ondanks decennialang onderzoek is de precieze doodsoorzaak van deze wereldberoemde Egyptische farao onbekend. Dr. W. Benson Harer is een Egyptoloog uit Seattle. Hij heeft een interessante theorie over de mogelijke dood van de destijds slechts 19-jarige Toetanchamon…

Gebroken ribben

Er is vrij weinig bekend over farao Toetanchamon. We weten dat hij jong stierf en dat Egyptoloog Howard Carter diens ongeschonden graf ontdekte op 4 november 1922. Onderzoek heeft uitgewezen dat Toetanchamon enkele gebroken ribben had toen hij stierf. Daarnaast rapporteerde een team van wetenschappers in 2005 een gebroken been bij de farao. In een artikel uit the Journal of American Medical Association staat bovendien dat Toetanchamon leed aan malaria. De farao kreeg de meest ernstige variant van malaria en dit in combinatie met een groeistoornis zou hem fataal zijn geworden.

Kreeg Toetanchamon een dodelijke klap op de borst?

Malaria zou de doodsoorzaak geweest kunnen zijn, maar inmiddels is er een andere theorie opgedoken. Bijzonder genoeg werd zijn hart van de jonge farao niet gebalsemd. Dit wijkt af van de normale balseming procedure van de oude Egyptenaren. Benson Harer suggereert dat dit mogelijk bewijs is van een dodelijke klap op de borst. Dit zou veroorzaakt kunnen zijn door een nijlpaard.

CT scans moeten meer duidelijkheid geven

De theorie dat Toetanchamon vermoord is door een nijlpaard is minder absurd dan dat het klinkt. Onderzoekers bekeken een aantal CT scans die in hoge resolutie lieten zien wat er nog over is van de ribben van Toetanchamon. Benson Harer concludeerde dat de ribben ‘zeer netjes waren afgesneden’ en dat ze ‘niet konden zijn afgehakt door moderne dieven’. Oftewel: de personen die de farao hebben gebalsemd sneden de ribben af en niet grafrovers.

Aparte techniek om te balsemen

Er is meer bewijs dat Toetanchamon borstletsel heeft opgelopen. Daarvoor hoeven we alleen maar te kijken naar de techniek die balsemers gebruikten om de maag, lever en darmen uit het lichaam te halen. De balsemers gingen bij Toetanchamon anders te werk dan gebruikelijk. Ze maakten een zogeheten ‘transversale incisie’ van zijn navel naar de ruggengraat. Dit is een verticale incisie die zorgt voor een snelle toegang tot de buik. Men haalde de organen onder het middenrif eruit en stopte ze vervolgens in canopische potten.

Opvallend is echter dat de balsemers niet door het middenrif gingen om de longen van de farao eruit te halen. Dit kwam, zo concludeert Harer, door het feit dat de borstkas al open was. Oftewel: ze konden de organen er gewoon uittillen.

Gevuld met harde massa

De Egyptoloog heeft naar eigen zeggen nog nooit een andere koninklijke mummie gezien waarbij een verticale incisie is gebruikt. “Tut is de enige mummie die ik ken die een dwarsdoorsnede had”, aldus Harer. Ook Howard Carter was verbaasd toen hij de borst van Toetanchamon zag tijdens een autopsie in 1925. Het zag er opgeblazen uit en was gevuld met een “massa van linnen en hars, van rotsachtige hardheid”.

Agressieve dieren

Tegenwoordig zijn er weinig nijlpaarden meer te vinden in Egypte. Dit was duizenden jaren geleden heel anders. In het Oude Egypte kwamen deze dieren zo vaak voor dat er zelfs jacht op ze werd gemaakt. Dit bracht echter de nodige risico’s met zich mee. Nijlpaarden staan bekend als zeer agressief en vallen mensen aan als ze zich bedreigd voelen.

Hippos kill more people than any other animal, they are the most lethal animal in Africa (if not) the world. The victim suffers massive tearing injury and can actually be cut in half.

– Egyptoloog W. Benson Harer

Geen lichtgewicht

Het nijlpaard is met een gemiddelde lengte van 2.5 tot 4.5 meter een van de meest imposante dieren op aarde. Bovendien kan het beest moeilijk een lichtgewicht worden genoemd. Het gemiddelde gewicht varieert namelijk tussen de 1400 en 1500 kilo. De mannetjes zijn meestal iets groter dan de vrouwtjes. De enorme tanden van een nijlpaard kunnen een persoon al met één enkele beet onthoofden.

Harpoen

In het graf van farao Toetanchamon zijn beelden gevonden waarop hij een harpoen aan het gooien is. Het is dus best mogelijk dat hij regelmatig meeging op nijlpaarden jacht. Helaas maakte een mislukte jacht wellicht een vroegtijdig einde aan zijn leven.